Một số nhược điểm của Proof Of Stake POS
Câu chuyện ông tướng đốt đường.
Có câu chuyện ngày xưa một ông tướng dẫn quân tấn công quân địch mạnh mà toàn quân của ông ta phải đi qua một con đường bằng gỗ làm trên vách núi cheo leo. Sau khi toàn quân đã đi qua vách núi ông ra lệnh đốt sạch con đường bằng gỗ khiến không ai có thể quay về. Mọi người trách ông rằng nếu quân địch tấn công thì làm thế nào để về được thì ông ta bảo rằng “chúng ta chỉ còn nước là chiến thắng hoặc tất cả cùng chết dưới tay quân địch, nếu chiến thắng chúng ta sẽ xây lại đường về”. Vậy là sau đó binh sỹ của ông chiến đấu rất dũng cảm và dành chiến thắng.
Ông tướng trong câu chuyện trên khôn ngoan ở chỗ buộc quân sỹ phải hết lòng với chiến thắng, còn POS chẳng có gì giữ cho người ta không bỏ chạy khi giá giảm. POW tuy không đến mức đốt đường về nhưng cũng khó khăn hơn để rút lui nhanh chóng và dễ dàng.
Với Proof Of Work sau khi đã mua máy đào rồi thì bán máy sẽ không dễ dàng và thường mất giá vì thế đòi hỏi người ta phải quyết giữ giá trị tương ứng với công sức và chi phí trả trước để mua máy nên họ có nhiều động lực để giới thiệu và quảng bá cho coin của họ đào. Ngược lại Proof Of Stake cũng giống như không đốt đường nên nếu quân địch mạnh quá thì cứ rút quân, tức là đem bán sạch cho nhanh để rút tiền ra. Nếu nhiều người làm vậy nhanh thì coin sẽ mất giá và khó phục hồi được. Người đào coin với Proof Of Work bán máy đi không dễ dàng nên họ có động lực ở lại cao hơn.
Đến sớm có lợi lớn nhưng không ràng buộc trách nhiệm
Với Proof Of Stake thì quá trình tạo coin mới lại dựa vào việc mua nhiều trước đó mà lại không giới hạn số lượng cụ thể (như masternode của Dash) nên chỉ cần mua và để đấy một thời gian và bật máy là nó sinh thêm ra, không mất công mất sức gì cả. Hơn nữa mua sớm lúc đầu thường rẻ hơn còn người đến sau phải mua đắt hơn. Nhưng có nó dễ thì cũng không có động lực giữ nó nếu giá thấp đi một tý là dễ dàng xả đi khiến thị trường dễ xuống giá vì xả nhiều khi cung không cao khiến chênh lệch cầu ít mà cung quá nhiều khiến giá sụt nhanh.
Người lập coin có quá nhiều quyền lợi
Đối với coin Proof Of Work đòi hỏi người lập coin cũng cần phải đào còn với coin dùng Proof Of Stake thì người lập ra nó lấy tất rồi bán dần ra. Nhưng thế thì dễ cho người lập coin mới quá nên ra nhiều coin dạng đó khiến khó thu hút cộng đồng nên thường có dạng lai, tức là ban đầu phải đào coin một thời gian sau đó mới sinh theo kiểu POS. Nhưng dẫu sao người lập ra coin vẫn có lợi vì có lượng coin đầu tiên nhiều với số lượng tuỳ thích, cho nên nếu anh ta có nhiều hơn, nó sẽ sinh thêm cũng nhiều hơn những người khác.
Quá dễ để lập coin nên ai đến sau thì tạo coin mới
Vì không cần đào coin nên lập coin mới quá đơn giản chỉ cần quảng cáo rùm beng lên để thu hút người dùng. Nhưng quảng bá hút người dùng một cách lâu dài để người dùng tăng lên một cách liên tục lại là việc rất khó khăn khi mà việc tạo coin mới lại rất dễ. Vì vậy nên thay vì phải mua coin thì người ta bỏ ra lập coin mới cho nhanh mà lại được quyền lợi nhiều của người lập coin, chỉ cần quảng bá thật mạnh lúc đầu để khi có lãi rồi xả ngay. Bởi thế nhiều người dùng cũng vậy họ nhanh chóng bỏ coin cũ để sang coin mới cho có lợi thế của người đến sớm. Vì bán một coin cũ khi nó đang giá cao để sang mua 1000 coin mới rồi khi lên giá thì bán. Điều này làm các coin dạng POS thường sớm tàn vì nó thưởng công cho người lười, tham và không trung thành.
Auroracoin là coin quốc gia theo dạng POS, nó bùng lên nhanh chóng có marketcap vượt ngưỡng một tỷ đô rất nhanh chóng khi Bitcoin lúc đó có market cap dưới 10 tỷ và đứng hàng thứ 2 nhưng nhanh chóng lụn bại dần đến giờ marketcap của nó chỉ hơn 1 triệu đô (khoảng hơn 1/1000 so với thời kỳ đỉnh cao).
Khó xây dựng cộng đồng bền vững
Do không có nhiều ràng buộc người ta đầu tư dài hạn mà chỉ thu hút người kiếm lời nhanh nên ít người ở lại lâu.
Với các coin phải đào hoặc có nhiều thứ phức tạp khiến họ phải ở lại trao đổi về các vấn đề kỹ thuật, cách đào, cách tối ưu máy… từ đó tạo quan hệ và giữ vững lòng tin. Còn các coin dùng POS mọi người chẳng có gì để nói chuyện với nhau ngoài mua, bán và giới thiệu với nhau coin mới.
Lãi suất đều đều
Trong nền kinh tế các ngân hàng trung ương thường điều tiết lượng cung tiền mặt ra thị trường bằng quy định về lãi suất và lượng dự trữ bắt buộc. Khi nền kinh tế tăng trưởng, hàng hoá sản xuất ra nhiều nhu cầu tiền mặt nhiều hơn thì ngân hàng trung ương thay đổi lãi suất và giảm mức dự trữ khiến lượng tiền cung trên thị trường nhiều làm tỷ giá được ổn định, và tương tự khi kinh tế khó khăn hàng sản xuất ít đi thì tăng lãi suất và tăng dự trữ bắt buộc nên lượng tiền ít đi làm giá của đồng tiền vẫn ổn.
Còn coin dùng POS với lãi suất không đổi dù bất kỳ trường hợp gì thì khi mọi người hồ hởi ban đầu có thể làm giá tăng mạnh do nguồn cung không đổi nhưng khi giá cao ở ngưỡng bão hoà mà lượng cung vẫn ra ào ạt thì lại dư thừa làm giá giảm xuống, cộng với việc rút lui quá dễ khiến người ta bán khi xuống giá và làm giá giảm nhanh và mạnh.
Không an toàn trong trường hợp giảm giá mạnh
Khi coin dùng POS bị giảm giá mạnh khiến người càng có nhiều coin càng sốt ruột và bán bớt coin đi, khi đó nếu kẻ tấn công double spending rất dễ lợi dụng vì chi phí để có số coin đủ lớn để có quyền xác thực không còn cần nhiều vì các ví trước đây có nhiều coin giờ hoặc không chạy hoặc không đủ điều kiện xác thực do có thay đổi giá trị. Khi đó ví có điều kiện xác thực không đòi hỏi cao và kẻ tấn công tha hồ thực hiện chiêu tiêu lặp (double spending) nhiều lần và điều đó có thể làm tràn ngập các giao dịch giả mạo trong trường hợp giá xuống càng làm thị trường coin nhanh chóng xụp đổ.
Rủi ro dễ bị hack cho người sử dụng khi để ví chạy
Để xác thực các coin POS đòi hỏi người dùng để phần mềm ví của họ online liên tục, điều này dễ làm cho máy bị tấn công. Nếu có càng nhiều tiền càng có nguy cơ bị hack, bởi vậy người nhiều tiền ít để ví online và như vậy yêu cầu cho việc xác thực giao dịch không còn quá cao khiến các hacker chỉ cần doạ những người có điều kiện xác thực cao hơn mình không bật máy là anh ta có cơ hội cao để tấn công tiêu lặp (double spending) và anh ta có thể xác thực cho các giao dịch chi nhiều lần chỉ với cùng một số tiền.
Bản chất con người là lười biếng
Con người vốn bản chất lười biếng làm ít mà muốn hưởng thụ nhiều. Bởi vậy mà chủ nghĩa cộng sản hay chủ nghĩa xã hội đã hoàn toàn thất bại đã chứng minh cho điều đó.
Các loại tiền kỹ thuật số là cách thức sử dụng cộng đồng người sử dụng để quảng bá cho nó theo hình thức truyền miệng, và mọi người phải cùng nhau tạo ra giá trị cho coin. Người lập trình thì thêm vào các tính năng, người dùng thì đi nói chuyện với bạn bè và giới thiệu về nó để marketing cho coin cho nhiều người biết và mua nó.
Đối với coin dùng POW thì người ta phải đào coin tức là phải mua máy đào, tìm cách cài đặt, tối ưu nó, trả tiền điện để chạy nó và coin mới sinh ra dần dần. Ngược lại coin POS chỉ cần mua một lượng và để đấy và nó sẽ sinh thêm theo một tỷ lệ nhất định nào đó. Khi lượng coin sinh thêm cứ ổn định mà không cần phải cố gắng tìm hiểu thì điều đó kích thích tính lười biếng của người ta. Người ta sẽ dần mất đi động lực tìm tòi về nó cũng như giới thiệu cho những người khác.
Nhận xét chung
Do việc tạo ra coin mới là khá dễ cả đối với POS và POW nên việc thu hút được những người dùng trung thành là việc làm quan trọng. Các coin POS ít có những yếu tố khiến người ta trung thành hơn so với POW dù rằng không ít người đào mỏ cũng chẳng trung thành gì chỉ láu cá đào coin nào có lợi hơn.
Với việc sinh coin đều đều bất chấp nhu cầu khiến cho lượng cung đôi khi bị dư thừa, không những vậy POS ít tạo động lực cho người ta phải trung thành khiến việc bỏ coin dễ cộng với việc cạnh tranh rất mạnh liên tục giữa các loại coin mới ra nên hầu hết hiện nay các coin dạng POS thường là loại Pump and Dump mà ít có loại có thứ hạng cao trong danh sách những coin có market cap lớn nhất.
